44. De bodem bedekt houden

43. Voedingsstoffen in onze voeding

Een onbedekte bodem is zeer onnatuurlijk: na een catastrofe zullen pioniersplanten de bodem zo snel mogelijk bedekken. Deze 'onkruiden' kun je natuurlijk onderdrukken met karton of een dikke mulchlaag, maar daarmee houd je ook de successie tegen. De kleinste ingreep is de plant bovengronds afknippen. Maar ook dat is een noodgreep, want waarschijnlijk is de plant -- of zijn haar zaden -- een waard- of voedselplant van een of ander organisme. Je kunt het ook zo zien: een levende plant is óók mulch. Levende mulch.

Levende planten kunnen koolstof vastleggen en in de bodem terecht laten komen. Die functie moeten we zo goed mogelijk benutten, dus zoveel mogelijk planten laten staan. Het organisch materiaal dat geproduceerd wordt moeten we zoveel mogelijk laten liggen. Maar ook weer niet zoveel dat we de spontane plantengroei onderdrukken.

We moeten niet naar optimale productie willen streven; in ieder geval niet in kilo's uitgedrukt. Het gaat uiteindelijk om de voedingswaarde. En als we gezond eten willen, zullen we bereid moeten zijn om het eten te delen met een heel scala aan andere organismen. Als voedsel voor ons verloren gaat, komt dat het ten goede aan het systeem als geheel. Voedsel wordt alleen verspild als het verbrand wordt.

Het telen van eenjarigen kan best een tijdje goed gaan, maar we zullen ook echt gebruik moeten maken van alle andere fasen in de successie. En dan produceren we niet alleen voedsel voor mensen, maar voor talloze andere organismen. En dan pas kan de biodiversiteit weer toe gaan nemen. Dan pas krijgen we weer echt gezonde voeding. Bladverliezende bomen produceren elk jaar prachtig mulchmateriaal.

Gemiddeld bestaan bladeren voor 47% uit koolstof, 1% stikstof, 0,1% fosfaat, 0,38% kalium, 1,64% calcium, 0,24% magnesium en 0,11% zwavel. Bijzonder waardevol en absoluut geen afval dus! Foto: Jnzl

Mijn advies is om blaadjes zoveel mogelijk te laten liggen waar ze vallen, planten te laten staan waar ze staan en minder op productie voor mensen gericht te zijn. Als we een grotere focus hebben op vaste gewassen kunnen we de successie zonder probleem zijn werk laten doen en hebben we veel van onze problemen bij de oorzaak aangepakt: de bodem. Want als we die voeden en met rust laten, gebeuren er magistrale dingen!

45. Bomen: van berk tot beuk belangrijk!