28. Wie voedt de wereld?

27. Kunstmest: geen oplossing, maar een probleem

Chemie- en zadenconcern Syngenta heeft wel eens gemeld dat pesticiden noodzakelijk zijn om de wereld te voeden. Dat anders de productie met 30% zou terugvallen en dat er dan honger zou komen. Maar klopt dat wel?

Landbouw creëert vooral woestijn. De Sahara is waarschijnlijk door menselijk toedoen ontstaan. Elke minuut komt er weer 23 hectare woestijn bij. Foto: REUTERS/David Rouge
  • Momenteel produceren we wereldwijd voor ongeveer 13 miljard mensen voedsel. Toch lijden bijna een miljard mensen honger. Dit zijn paradoxaal genoeg vaak boeren. Onze economie werkt verspilling in de hand; 40 of 50% van al het eten wordt weggegooid.
  • Industriële landbouw voedt maar 30% van de mensen. Ongeveer 70% van de mensen wordt door kleinschalige boeren gevoed, met name door boerinnen. Industriële landbouw produceert voornamelijk diervoeder en biobrandstoffen.
  • Wereldwijd verbruiken we ongeveer 75% van de landbouwgrond voor de productie van veevoeder: gras, (gentech) mais en (gentech) soja en wat tarwe. Nederland verkwanselt ongeveer 70% van zijn landbouwgrond (wat ongeveer 65% van het landoppervlak beslaat) aan veevoeder.
  • Daar bovenop importeren we een slordige 9 miljoen ton gentech soja en mais om aan onze enorme veestapel (op jaarbasis 650 miljoen dieren) te voeren. In Europa is het verplicht om het gebruik van genetisch gemodificeerde organismen in producten op het etiket te vermelden, maar in het geval van veevoeder hoeft dat niet. Ook in de horeca wordt vaak genetisch gemodificeerde soja-olie gebruikt, want die is lekker goedkoop.
  • De discussie gaat altijd over het produceren van zoveel mogelijk ton per hectare, maar eigenlijk moeten we kijken naar hoeveel gezondheid we van een hectare kunnen halen. Door onze boeren per ton te betalen, zeggen we in feite: “We willen dat je veel stikstof en kalium toevoegt, zodat je veel droge stof produceert. Het gaat ons niet om de voedingswaarde”. Inmiddels is onze voeding ongeveer 75% van zijn voedingswaarde verloren sinds de Tweede Wereldoorlog. En als we dan massaal met een chronisch voedingsstoffengebrek rondlopen grijpen we naar de supplementen en chemische farmaceutica.
Zeventig procent van wat er in de supermarkt te koop is, heeft geen werkelijke voedingswaarde. Michael Pollan noemt het 'voedselachtige substanties'. Foto: Lyza, CC BY-SA 2.0

Ik vind het helemaal geen rare gedachte dat we iedereen kunnen voeden zonder de natuur te schaden: ons voedsel ís natuur. Ik vind het wel een rare gedachte om ons voedsel met schadelijke chemicaliën te produceren. Dit kan alleen maar tijdelijk zijn. Wie wil er nou tijdelijk de wereld voeden?

29. De stikstofkringloop