37. Zelfs slakken zijn belangrijk!

36. Aaltjes zijn supernuttig!

Er zijn niet zo heel veel mensen die dol zijn op slakken. Misschien om op te eten, maar in de tuin zijn ze niet echt populair. Toch zijn ze een belangrijk onderdeel van elk ecosysteem. Wat maakt ze zo nuttig?

  • Ten eerste zijn slakken een belangrijke voedselbron voor vogels, egels, kikkers, padden, salamanders, spitsmuizen, insecten (zoals de slakkendoder, zie hieronder, en kevers), spinnen en nematoden -- en zo voort.
  • Ze eten organisch materiaal en maken de voedingsstoffen daarin weer beschikbaar voor planten. Eigenlijk net als wormen.
  • Ze eten verzwakte planten, zodat er ruimte komt voor gezondere plantjes.
De larven van de slakkendoder eten slakken. Foto: Christ Vuylsteke.

Als je geen last wilt hebben van slakken, moet je ze niet bestrijden. Als je ze gaat bestrijden krijg alleen maar meer last van slakken. Ik zal dat proberen uit te leggen.

Slakken zijn goed in zichzelf vermenigvuldigen: ze leggen zes keer per jaar honderd tot tweehonderd eitjes. Als er veel te eten is voor ze, vermenigvuldigen ze zich sneller. Maar als er veel slakken zijn, komen er ook veel predatoren: de hierboven opgesomde roofdieren. Als je niets doet, komt er na een aantal jaar een balans in het aantal slakken en het aantal predatoren. Daarbij is het slim het voedselaanbod stabiel te houden: als er ineens heel veel te eten is, krijg je explosieve groei van de populatie slakken, maar de populatie roofdieren zal pas later in verhouding staan tot de populatie slakken.

Als je de slakken gaat bestrijden, is er minder te eten voor de roofdieren en zal hun populatie afnemen. Daardoor blijven er meer slakken leven, waardoor je er meer last van krijgt. Dit is een natuurwet: bestrijden werkt altijd averechts Uiteraard kun je wel de roofdieren helpen, door bijvoorbeeld een paddenpoel te graven of een egelhotel te bouwen, maar het introduceren van bijvoorbeeld grote hoeveelheden aaltjes zorgt weer voor een onbalans en dus voor problemen.

In dit schema kun je zien hoe de populatie slakken in balans wordt gehouden door sterfte (meestal doordat ze worden opgegeten), maar zeker ook door het voedselaanbod. Als er te veel slakken zijn, is er minder voedsel en zal de vruchtbaarheid afnemen. Er is altijd een grens aan de groei, dit geldt ook voor slakken. (R=Reinforcing, versterkende feedback, B=Balancing, balancerende feedback)

Meer lezen: Ode aan de slak

38. Eerst kijken, dan doen