← 37. Zelfs slakken zijn belangrijk!
Stel je eens voor dat je op dit moment ineens volledig overgeleverd zou zijn aan de natuur. Waarschijnlijk zou je het heel moeilijk vinden om te beslissen wat je kunt eten en welke planten of paddenstoelen giftig zijn of juist geneeskrachtig. Het kennisniveau dat nodig is om te overleven in de natuur is enorm. We hebben de natuur naar onze hand gezet om het overleven te versimpelen, maar dit gaat steeds meer ten koste van de biodiversiteit.
Als je de natuur observeert, dan doe je dat over een langere periode. Ernaar kijken zoals je naar een foto kijkt heeft geen zin; aan een momentopname heb je niets. Het gaat om processen. Wij zijn geneigd om alles wat we zien te objectiveren: een boom is een boom, een paddenstoel is een paddenstoel. Maar door goed en over een langere periode te observeren ga je dingen zien die je anders zou missen: planten die er het ene jaar wel staan en een volgend jaar niet meer, insecten die in aantal afnemen, dieren die er in bepaalde omstandigheden wel zijn maar in andere niet, enzovoort.
Observeren staat haaks op ingrijpen: in plaats van een plant of dier doodmaken omdat je er last van hebt, ga je proberen te achterhalen wat dat organisme komt doen. Welke andere organismen eten ervan? Is het gezond? Misschien is het een indicatorsoort? Een sleutelsoort? Geneeskrachtig? Eetbaar? Hoeveel en wat voor soort relaties gaat het aan?
Het is de kennis die 'beschaafde' mensen kwijt zijn geraakt: wij brengen deze essentiële informatie niet meer over op onze kinderen. Dit leidt tot de afgescheidenheid van de natuur die je overal om je heen ziet. Het leidt tot de misvatting dat dingen bestreden moeten worden. Het leidt tot de misvatting dat de natuur niet voor zichzelf kan zorgen. Tot de misvatting dat wij zelf geen natuur zijn.
Dat leidt allemaal tot onbalans, ziektes en uitsterven. Alleen door te observeren voordat we gaan handelen kunnen we meer vertrouwen krijgen in de zelfsturing die aan de basis ligt van gezonde ecosystemen. Als we leren observeren, kunnen we weloverwogen ingrijpen. Dan kunnen we een positieve invloed op onze omgeving worden.
